Günümüzde dijital teknolojiler, insanların günlük yaşamlarının ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Teknolojideki gelişmeler, insanların iletişim kurma, bilgi edinme ve eğlenme biçimlerini köklü bir şekilde değiştirmiştir. Datareportal’ın 2025 raporuna göre, dünya genelinde 5,56 milyar insan internet hizmetlerini kullanmaktadır; bu da dünya nüfusunun %67,9’una denk gelmektedir (Kemp, 2025).
Gen Z, Alpha Kuşağı’ndan önce gelen ve dijital çağın gerçek yerlileri olarak kabul edilen ilk nesildir. Bu kuşak, genel olarak çevrimiçi dünyada oldukça aktiftir; alışveriş yapma, sosyal ilişkiler kurma ve arkadaş edinme gibi pek çok günlük aktivitesini internet ortamında gerçekleştirmektedir. Z kuşağı, herhangi bir konuda bilgi edinmek istediklerinde sıklıkla internete başvurur; ürün incelemeleri, çeşitli konularda öneriler ve hatta haberler için çeşitli web siteleri, uygulamalar ve sosyal medya platformlarını tarar. Her platform, onların dijital ekosistemine kendine özgü bir katkıda bulunur (McKinsey & Company, 2024).
Sosyal medyanın içine doğan Z kuşağı, çevrimiçi kimliklerini önceki nesillere kıyasla daha titizlikle tasarlar. Yoğun bir şekilde çevrimiçi medya tüketmelerine rağmen, anonimliği tercih etme, kişiselleştirilmiş içeriklere yönelme ve daha küçük bir çevrimiçi varlık oluşturma eğilimindedirler.
Dijital dünyayla iç içe olan bu neslin haber tüketimi alışkanlıkları, çevrimiçi platformların sunduğu imkanlar ve sınırlamalar doğrultusunda şekillenen daha geniş çaplı bilgi edinme davranışlarını yansıtmaktadır.
Tercih Edilen Haber Kaynakları – Z Kuşağı
2022 yılında yapılan bir anket, Amerika Birleşik Devletleri’nde Z kuşağının haber tüketim alışkanlıklarında önemli bir değişim yaşandığını ortaya koymuştur. Z kuşağının yarısı, günlük haber takibi için sosyal medya platformlarını kullanmaktadır. Haber almak için en çok başvurdukları kaynak sosyal medya olurken, bu platformları hiç kullanmayanların oranı ise yalnızca %11’dir.
Sosyal medyanın ardından ikinci sırada, günlük kullanım oranı %23 olan dijital yayın platformları yer almaktadır. Bu durum, yayın platformlarının önemli ancak ikincil bir haber kaynağı işlevi gördüğünü göstermektedir. Çevrimiçi haber siteleri ise %13’lük bir günlük kullanım oranı ile belirli bir seviyede etkileşim sağlamaktadır.
Buna karşın, geleneksel medya kanallarının Z kuşağı üzerindeki etkisi giderek azalmaktadır; radyo, kablolu haber ağları ve geleneksel televizyon kanalları günlük kullanımda sırasıyla yalnızca %6, %6 ve %5 oranında tercih edilmektedir. Benzer şekilde, gazeteler de genç okuyucuları elde tutmakta zorlanmaktadır; yerel gazeteleri her gün okuyanların oranı %5 iken, Z kuşağının %61’i ulusal gazeteleri hiç takip etmemektedir.
Bulgular Z kuşağının genel olarak geleneksel haber kaynakları yerine, dijital ve kolay erişilebilir haber formatlarını tercih ettiğini doğrulamaktadır. Haberleri sosyal medya, dijital yayın platformları ve çevrimiçi siteler aracılığıyla tüketmeye daha yatkın olan bu nesil, çoğunlukla kısa, paylaşılabilir ve görsel açıdan ilgi çekici içeriklere yönelmektedir. Geleneksel medya, özellikle gazeteler, radyo ve kablolu televizyon haber ağları, Z kuşağının hızla değişen tercihleri karşısında önemini giderek kaybetmekte ve bu yeni dinamiklere uyum sağlamakta zorlanmaktadır (Watson, 2024).
Z Kuşağının Haberle Etkileşimi
McKinsey tarafından gerçekleştirilen bir araştırma, Z kuşağının haber tüketim alışkanlıklarına dair önemli içgörüler ortaya koymuştur:
- Dijital platformlar ve sosyal medya, Z kuşağının haber tüketiminde en çok tercih ettiği kaynaklardır. Bu neslin %50’sinden fazlası her gün sosyal medya aracılığıyla haberleri takip etmektedir ve 18-24 yaş grubundakilerin %15’i düzenli olarak TikTok’tan haber almaktadır.
- Haber alma biçimleri incelendiğinde, genç haber tüketicilerinin yaklaşık %66’sının haberleri çoğunlukla mobil bildirimler yoluyla aldığı görülmektedir.
- Geleneksel formatlardan uzaklaşan Z kuşağı, genellikle mimler (memes), kısa özetler ve video parodileri aracılığıyla haberlerle etkileşime girmektedir.
- Haberlerin paylaşımı ve yayılması, büyük ölçüde sosyal çevre aracılığıyla gerçekleşmektedir. Bu durum, haberin dijital ekosistemler ve sosyal ağlar içinde dolaşım biçiminin değiştiğini göstermektedir.
- Z Kuşağı, geleneksel ve popüler haber içeriklerini birbirinden ayırmaktadır. Geleneksel haberler, ciddi gazetecilik ve güncel olaylara odaklanırken, popüler haberler daha çok ünlü dedikoduları, trend olan bilgiler ve viral içeriklerden oluşmaktadır.
- Güncel olaylar söz konusu olduğunda, 24 yaş altındaki bireylerin %34’ü hala güvenilir haber sitelerini ve uygulamalarını kontrol ederken, %39’u sosyal medya platformlarını tercih etmektedir.
- Hikâye anlatımının önemi giderek artmaktadır. Z Kuşağı, özellikle güçlü görsel anlatım teknikleri kullanıldığında veya akıcı bir kullanıcı deneyimi sunulduğunda, kaliteli ve yerel haberlere daha fazla ilgi göstermektedir.
- Dikkat sürelerinin kısa olmasıyla bilinseler de, Z Kuşağı üyeleri önemli meselelere karşı duyarlılık göstermeye ve bunları takip etmeye devam etmektedir (McKinsey & Company, 2022).
Kuşaklara Göre Karşılaştırma
Statista tarafından gerçekleştirilen bir araştırma, dört farklı kuşağın sosyal medyayı haber kaynağı olarak ne sıklıkla kullandığını inceleyerek önemli davranış farklılıklarını ortaya koymuştur. Bulgular, genç kuşakların önceki nesillere kıyasla günlük haber tüketiminde sosyal medyaya çok daha fazla eğilimli olduğunu göstermektedir.
Dijital teknolojilere büyük ilgi duyan Z kuşağının yarısı, sosyal medyayı günlük haber kaynağı olarak kullanmaktadır. Onları sırasıyla Y kuşağı, X kuşağı ve Baby Boomers kuşağı (%24) takip etmektedir.
Z kuşağının yalnızca %11’i, haber almak için sosyal medyayı tercih etmediğini belirtirken, bu oran yaş ilerledikçe artmaktadır. Örneğin, Baby Boomers kuşağının %48’i sosyal medyayı hiç haber almak için kullanmadığını ifade etmektedir.
Genç kuşaklar, sosyal medyayı düzenli ve sürekli olarak kullanırken, yaşlı kuşaklar haber alma amacıyla sosyal medyaya daha az başvurmakta ya da hiç kullanmamaktadır.
Haftalık erişim oranları incelendiğinde, %20 ile Z kuşağı ve Y kuşağı en yüksek erişim oranlarına sahipken, Baby Boomers kuşağı ise tüm kategorilerde daha düşük bir sıklık göstermektedir. Ancak, Baby Boomers arasında sosyal medyayı hiç kullanmayanların oranı oldukça yüksektir (Watson, 2024).
Bu veriler, Z kuşağının haber tüketiminde sosyal medya platformlarını ne kadar merkezî bir konuma yerleştirdiğini ve geleneksel haber kaynaklarının etkisinin nesiller arasında büyük farklılık gösterdiğini gözler önüne sermektedir.
Z Kuşağının Haber Almak için Kullandığı Dijital Platformlar
ABD’de yaşayanlar artık haberlerini büyük ölçüde dijital kaynaklardan tüketmekte, özellikle genç nesil için sosyal medya bu süreçte önemli bir rol oynamaktadır. Genel olarak, ülkedeki yetişkinlerin yarısından fazlası en azından ara sıra haberlerini sosyal medyadan aldığını belirtirken, bu oran son yıllarda kademeli olarak artmıştır.
Tahmin edilebileceği gibi, TikTok diğer sosyal medya platformlarından farklı olarak haber kaynağı olarak giderek daha fazla tercih edilmektedir. Yapılan bir araştırma, özellikle ABD’deki genç neslin giderek artan bir şekilde TikTok’u haber almak ve güncel olayları takip etmek için kullandığını ortaya koymuştur. Aynı araştırmaya göre, 18-29 yaş arasındaki TikTok kullanıcılarının %52’si, haber almanın bu platformu kullanmalarının ana veya yan nedenlerinden biri olduğunu belirtmiştir (McClain, 2024).
Pew Research tarafından gerçekleştirilen sosyal medya ve haber ilişkisini inceleyen araştırma ise şu önemli bulguları sunmaktadır:
- TikTok ve Instagram, haber edinme açısından 18-29 yaş arası genç yetişkinler arasında en çok tercih edilen sosyal medya platformlarıdır. %45’lik bir oranla TikTok, %39 ile Instagram gençler tarafından haber tüketimi için kullanılmaktadır.
- Eğlence odaklı bir platform olarak tanımlansa da Snapchat, haber tüketimi açısından dikkate değer bir kullanıcı kitlesine sahiptir.
- YouTube ve Reddit, haber almak için önemli platformlar arasında yer almakla birlikte, daha spesifik ve tartışma odaklı bir haber etkileşimi sunmaktadır (St. Aubin & Liedke, 2024).
Sonuç
Bu raporun bulguları, haber tüketim alışkanlıklarında önemli bir kuşak değişimi yaşandığını ortaya koymaktadır. Z Kuşağı, büyük ölçüde geleneksel medya yerine dijital platformları tercih etmekte ve haberleri sosyal medya üzerinden takip etmektedir. TikTok, Instagram ve diğer çevrimiçi platformlar, gençlerin güncel olaylarla nasıl etkileşime girdiğini şekillendiren temel araçlar haline gelmiştir.
Önceki nesillere kıyasla, Z Kuşağı daha kısa, görsel açıdan ilgi çekici ve kolay paylaşılabilir içerikleri tercih etmekte ve haberleri genellikle mimler (memes), kısa özetler ve video tabanlı anlatımlar aracılığıyla tüketmektedir.
Her ne kadar dijital yayın platformları ve çevrimiçi haber siteleri belirli bir önem taşısa da, gazeteler, radyo ve kablolu televizyon haber ağları gibi geleneksel medya kanalları, genç izleyiciler arasında etkisini kaybetmeye devam etmektedir. Ayrıca, Z Kuşağı ciddi gazetecilik ile popüler haberleri birbirinden ayırarak, kişisel ilgi alanlarına ve sosyal çevrelerine göre kendi haber akışlarını şekillendirmektedir.
Kuşaklar arası karşılaştırma da göstermektedir ki genç nesiller günlük haber tüketimi için sosyal medyayı daha fazla tercih ederken, yaşlı nesiller geleneksel kaynaklarla daha fazla etkileşimde kalmaktadır. Dijital medyanın gelişmeye devam ettiği bu süreçte, haber kuruluşlarının Z kuşağına ulaşabilmek için mobil öncelikli içeriklere, kişiselleştirilmiş haber akışlarına ve etkileşimli hikâye anlatımına yönelmeleri gerekmektedir. Geleneksel medya stratejilerinin değişen tüketim alışkanlıklarına uyum sağlamaması, genç nesillerle olan bağlantının giderek zayıflamasına yol açabilir.
Kaynakça
Kemp, S. (2025, February 5). Digital 2025: Global Overview Report – DataReportal – Global Digital Insights. DataReportal. https://datareportal.com/reports/digital-2025-global-overview-report
McKinsey & Company. (2022, July 5). Mind the gap: Curated reads for Gen Z—and their Z-curious colleagues. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/~/media/mckinsey/email/genz/2022/07/05/2022-07-05b.html
McKinsey & Company. (2024, August 28). What is gen Z?. McKinsey & Company. https://www.mckinsey.com/featured-insights/mckinsey-explainers/what-is-gen-z
McClain, C. (2024, August 20). About half of TikTok users under 30 say they use it to keep up with politics, news. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/short-reads/2024/08/20/about-half-of-tiktok-users-under-30-say-they-use-it-to-keep-up-with-politics-news/
St. Aubin, C., & Liedke, J. (2024). Social media and news fact sheet. Pew Research Center. https://www.pewresearch.org/journalism/fact-sheet/social-media-and-news-fact-sheet/
Watson, A. (2024a, January 4). Consumption frequency of news from social media in the U.S. 2022, by generation. Statista. https://www.statista.com/statistics/1124159/us-generational-social-media-news/
Watson, A. (2024b, January 4). Gen Z news consumption sources in the U.S. 2022. Statista. https://www.statista.com/statistics/1124119/gen-z-news-consumption-us/
